laatste wijziging  vrijdag 26 oktober 2018

Doordat er in Wijhe twee boerderijen de Krone zijn en de bewoners zich in de 17e en 18e eeuw nog naar hun boerderijen vernoemden, zijn er meerdere Kr(o)oneman-families waarvan zo goed als zeker vastgesteld kan worden dat ze géén familie van elkaar zijn. Wel zijn er goede kontakten omdat de boerderijen vlak bij elkaar liggen. Dat is te zien in het midden aan de bvenzijde van het kaartje

Het is in de 17e eeuw gebruikelijk dat de oudste zoon naar vaders vader en de oudste dochter naar moeders moeder wordt vernoemd. Meestal wordt dan de tweede zoon naar moeders vader en tweede dochter naar vaders moeder vernoemd. Dit gegeven helpt soms bij het reconstrueren van de familiegegevens. Echter zekerheid is dan niet te verkrijgen.

Medio 1650 bewoont Gerrit Henricx de Kroen als meijer (pachter). Waarschijnlijk is hij ca. 1615 in Wijhe geboren. De doopboeken over die periode zijn er echter niet meer. Omdat Gerrits vader ene Hen(de)rik is, is zijn oudste zoon waarschijnlijk naar hem vernoemd. In een akte van 10 oktober 1678 komt wel een Hendrick Crooneman voor als erfgenaam, maar of Gerrit Hendericx zijn vader is echter niet aantoonbaar.

Uit de stukken in het gerechtelijk archief van Wijhe blijkt dat, zeker in de periode 1686 - 1689, Cornelis als pachter op de Kroone woont. Hij wordt als Cornelis Gerritsz op de Krone in Wegterholt aangeduid. Zijn uitgebreide parenteel is hiernaast opgenomen: Croneman Parenteel.  Cornelis heeft het kennelijk financieel moeilijk, want de eigenaar van de Krone, weduwe Mennicks, schakelt regelmatig het gerecht in om zijn eigendommen te laten verpanden om zo de niet betaalde pacht binnen te krijgen. Uit de naamgeving van Cornelis' kinderen zou herleid kunnen worden dat Jan (Henricx) zijn vader is en voornoemde Gerrit Henricx mogelijk zijn oom. De oudste zoon, Jan Cornelis Kroneman (*ca 1665),  trouwt met Hendrikjen Berents en woont op de boerderij den Meij. Wanneer hij in 1719 overlijdt wordt zijn broer Hendrik (*ca 1668), die op de Grote Kroone is blijven wonen, voogd over zijn kinderen (Kornelis, Gerrechien en Aaltien). Bij zijn huwelijk in 1732 woont deze Kornelis op de Grote Krone. Hendriks dochter Cornelia Hendriks Kroneman trouwt in 1748 met Hermannus Jansen Horstman, wiens broer op de Horst is blijven wonen. De Grote Krone komt nadien in het bezit van deze familie. Hermannus noemt zich overigens  Croneman. Hij is in 1778 overleden en begraven in "een Kerkgroeve in de Kerk (van Wijhe). Het graf is voor Sugtelengestoelte onder de grootte steen". 

Op 12 december 1671, leent Jan Gerritsen Croeneman 100 daalders en dertig stuivers van de diaconie van Wijhe. Hij woont met zijn gezin aan de Dijck in Wijhe. Deze Jan wordt ook wel Jan de Oude genoemd.

In die zelfde tijd woont, volgens de heffingen van het vuurstedengeld, in 't Kerkdorp Wijhe Willem Croneman. In één van de aktes wordt hij Willem Gerrits Crooneman genoemd. Hij geniet in Wijhe aanzien want hij treedt in de periode 1680 tot 1682 op als keurnoot bij de Rechtbank. In het gerechtelijk archief van Wijhe zijn in de periode 1681 tot 1711 diverse aktes waarin hij genoemd wordt, hetzij als belanghebbende hetzij als voogd. Ook treedt hij als meestertimmerman op in de functie van taxateur van de koets van de heer Bentink. Op 19 juni 1711 wordt hij aangesteld als onderkerkmeester voor het ontvangen van:

"dode gelden, pagten, opkomsten van de kerken, goederen en landerijen...".

Uit een akte van 22 mei 1685 van het Schoutambt Wijhe, buurschap Wijhe, blijkt dat voornoemde Jan en Willem  broers zijn, samen kopen zij " Anderhave mergen lands, genaamt den Welter, gehorende onder het erve Geeenwyk, subalterne leenroerig aan het Huis te Voorst". Een eenduidige relatie naar hun vader Gerrit is niet aantoonbaar.

In Zwolle wonen in die jaren o.a. Jan Jansen Crooneman en Harmen Croneman. Zij zijn hoogstwaarschijnlijk vanuit Wijhe daar komen wonen. Hun (voor)ouders zijn niet te traceren en het nageslacht sterft na één generaties uit.

Vanaf Willem Gerrits Crooneman is mijn familierelatie geheel aantoonbaar. Doordat mijn vader de familienaam van zijn moeder heeft gekregen is er sindsdien geen sprake meer van een zuivere stamreeks. In dat geval zou de familienaam Touwen moeten zijn.

Willem Gerrits Crooneman kreeg bij zijn eerste vrouw Annechjen Jansen 7 kinderen. Jan Willems Kroneman  is één van zijn zoons. Als zijn moeder in maart 1694 overlijdt is hij het oudste "onmondige" (jonger dan 21 jaar) kind, zijn oudere zus Geertjen Willems  is dan al getrouwd. Hieruit valt af te leiden dat Jan omstreeks 1675 geboren moet zijn. Willem Gerrits hertrouwt met Teuntien Stevens.

Jan Willems Crooneman trouwt ca 1701 met Engeltje van Marle, wiens vader Arent van Marle, koopman tot Enckhuisen, in 1709 overlijdt. Marle is een klein buurtschap dat tegenover Wijhe aan de andere zijde van de IJssel ligt maar wel tot Wijhe behoort. Engeltje schenkt hem 7 kinderen. Zij bereikt een voor die tijd een hoge leeftijd. Het gezin heeft het kennelijk niet breed want ze verkopen in 1708 kennelijk daarom:

"een stuk land de Bre bij het kerkdorp Wijhe" aan Wolter Jansen en zijn vrouw. De schulden lopen in de jaren daarna echter zo dat op 31 augustus 1712 door Rigter Hermen van Hemert toe de Kritenberg een schuldbekentenis wordt opgesteld voor in totaal voor 319 Caroli guldens. Als onderpand dient o.a hun "Huis en Hof en Weere so althans bewoont in dese Ed: Gerigte en Kerk dorp Wijhe aan de Lange Strate is gelegen".

Onderstaand een afdruk van deze acte, die aanwezig is in het Historisch Centrum Overijssel te Zwolle.

In januari 1725 overlijdt Jan en laat Engeltje volgens onderstaande akte met vijf onmondige kinderen achter.

Twee kinderen zijn inmiddels overleden. In deze gerechtelijke akte van 19 januari 1725 worden de voogden (mombers): Hendrik van Marle en Hendrik op de Grote Krone, aangesteld en afspraken gemaakt over de erfenis en de rechten van de kinderen. Zo zal de moeder er voor zorgdragen de kinderen

"te laten leeren lesen en schrijven en de soons het timmeren so daar toe genegenheit hebben...".

"een hoekje land van het Mertenhuis aan de Langestraat van de weduwe Merle".

Dat is waarschijnlijk zijn moeder Engeltje van Marle. Op 8 juni 1759 maken Willem en Wilhelmina hun testament op; onder zijn moeder en haar zuster alsmede nicht Adriana Dwars worden ca 1300 Caroli guldens verdeeld. Wilhelmina overlijdt in 1773, Willem in 1781 en wordt in de kerk begraven. Voor zijn overlijden was hij Brouwer van Wijhe.

Hendriks op één na jongste zoon, Engelbartus Krooneman trouwt in 1788 te Oostzaan met Lijsbeth Valk. Hun jongste zoon Willem is later officier van gezondheid en genees-, heel- en vroedmeester te Zaandam en Zoeterwoude. Uit diens huwelijk met Trijntje Brood worden 6 jongens en één meisje geboren. De jongentjes overlijden allen in hun eerste levensjaar, dochter Hendrika Anthonia Krooneman overlijdt ongehuwd in 1913 te Landsmeer. Zij is Engelbartus'  laatst levende nakomeling.

Teunis, de op één na jongste zoon van Jan Willems Krooneman, wordt op 9 december 1714 te Wijhe gedoopt als Teunis Wolters. Naar wie de tweede naam verwijst is niet duidelijk. Zou het de biologische vader zijn, b.v. Wolter Jansen aan wie in 1708 land verkocht werd? Later wordt deze naam echter nooit meer gebruikt.

Lange tijd was het mij niet duidelijk waar Teunis gebleven was totdat een oud-collega van me, Jan Rientjes uit Zwolle (hij is op 21 oktober 2011 op 65-jarige leeftijd plotseling overleden), de verbinding in het gemeente archief van Amsterdam vond.

Omstreeks 1760 ontstaat er in Wijhe een nieuwe Kroneman familie n.l. de nakomelingen van Berendina Herms Kroneman en Hermannus Jansen Oldenhof, die op de Kleine Krone wonen.