Alle (acht ?) families Jaarsma

laatste wijziging donderdag 02 februari 2017

Tijdens de speurtocht naar de Jaarma's die behoren tot de familie van mijn schoonmoeder kwam ik aanvankelijk meer Jaarsma's tegen die er, volgens mij, niet toe behoorden dan wel. Dat bracht mij er toe om alle te traceren Jaarsma's in mijn bestand op te nemen. De storm- en regenachtige dagen van medio januari 2007 waren een goede gelegenheid om daarmee te beginnen. Met behulp van internetsites (zoals Tresoar, Genlias, Geneanet, Google, gemeente archief Amsterdam, Archief Leeuwarder Courant, Alle Friezen) alsmede bezoeken aan Tresoar, HCO en het opvragen van persoonskaarten, is dat ten dele gelukt. 

Eind december 2007 heb ik 100 Jaarsma's een brief gestuurd met het verzoek om aanvullende informatie. Verscheidene Jaarsma's hebben hier positief op gereageerd en hebben per telefoon, email of post gegevens verstrekt.  Zoals te verwachten viel, hadden anderen ook al delen van de stamboom uitgezocht. De ter beschikking gestelde onderzoeken van ds Coen Beekhuis (1925-2003)  "Het Nageslacht van Tys Aukes, een sober boer buiten de Oosterpoort te Sneek, en Lipkjen Arriens" en van Feite Jaarsma (1933-2005) "Aanzet tot een genealogie van het geslacht Jaarsma", leverden me voor diverse takken veel nieuwe gegevens. Begin februari 2008 heeft Ate Jaarsma uit Usquert me thuis geholpen met een uitbreiding van de "Sneek-tak". Inmiddels zijn ruim 2000 Jaa(r)sma's in deze website opgenomen. Medio februari 2008 ontving ik van Aran Bakker uit Canada een overzicht van De nakomelingen van Thijs Jaarsma en Hiltje Hibma die in 1949 met 11 van hun 13 kinderen naar Canada emigreerden. Eind december 2008 heb ik wederom 80 Jaarsma's, die ik nog niet eerder per brief benaderd had, een brief gestuurd.

Begin 2008 kwamen  de persoonskaarten van het Gemeente Archief van Amsterdam digitaal ter beschikking én de familieadvertenties van het CBG. Deze zijn, voor zover mogelijk, alle nagekeken en daarvan de relevante gegevens opgenomen in de overzichten. Zo ook de begraafboeken voor 1811 die sinds eind 2009 via internet te raadplegen zijn..

Op 22 november 2009 ontving ik van Arthur Jaarsma, die in de Verenigde Staten van Amerika woont en behoort tot de familie die ik als Jaarsma Sneek aanduid, het onderstaande bericht.

In de linker afbeelding, u kunt dezet vergroten door er op te klikken, ziet u via welke genetischeweg de Jaarsma voorouders vanuit Afrika in Nederland terecht zijn gekomen. Het volledige rapport waarin dit nader verklaard wordt (in het Engels), vind u onder de knop Genetische historie.

Op de rechter afbeelding is weergegeven waar en wanneer Jaarsma's in Friesland genoemd worden. Middels rode driehoekjes is aangegeven waar sates of boerderijen waren die de naam Jaersma (of Jaarsma) droegen.

De familienaam Jaarsma komt voor in de Nederlandse Familienamen Databank van het Het Meertens instituut.  In 1947 waren er 584 personen met de naam Jaarsma.

De afbeelding links laat de verspreiding (in 1993) zien van de familienaam Jaarsma, zoals vastgelegd in www.familienaam.nl.  In 2007 waren er 850 personen in met de naam Jaarsma (kaartje rechts). 

Het gezin van Durk Jaarsma was het uitgangspunt voor mijn naspeuringen naar de Jaarsma nakomelingen.  Zijn voorouders bleken uit de Sneek en omgeving te komen. Tot nu toe blijkt dit de grootste Jaarsma-familie zijn. Hiertoe behoort ook de bekende Friese schrijver Dam (Auke Adams) Jaarsma (1914-1991). Ook de grootmoeder van pianist Jan Vayne, Grietje Jaarsma (1902-) is een lid van deze familie. Leden van deze familie emigreerden naar de Verenigde Staten van Amerika  (1893 en 1902) en Canada (1949, 1954). Zo ook Sitrinus Jaarsma, hij emigreert in 1902 naar Amerika en noemt zich sindsdien John S. Jarsma. Nakomelingen van hem dragen ook nu nog deze familienaam.

In het Vaderlandsch Woordenboek van 1789 staat op blz 137/138 te lezen: Jaersma, naam van een Geslagt in Friesland, thans gevoerd bij eenige leden van de deftigen burgerstand, doch welken voormaals hoogadelijke persoonen, voorstanders der Vrijheid tegen het Spaansche dwangjuk, gedraagen hebben. Als zoodanig vindt men vermeld Aleph Jaersma, mede ondertekenaar van het Verbond van Edelen, en die, daarom, door den Hertog van Alva (1507-1582), hoewel vrugteloos, te Antwerpen gedagvaard wierdt. Reeds zo vroeg als in het begin der Dertienden Eeuwe wordt genoemd, uit dit Geslagt, Vilco Jaersma, als Schrijver van de heldendaaden van der Edelen Eelco Liaucama, bij welken, gelijk ook bij ander Grooten, hij, in dien tijd, in 't Heilige Land den post van Geheimschrijver bekleedde.

In het stamboek van de Friese Adel staat dat in 1490 op de Jaersma-State, oudtijds nog Jarichsma-State geheten, te Holwerd woonde: Taecke Jaersma en zijn vrouw Doedt Slorda.  In het Trouwregister van het Gerecht Leeuwarden staat dat op 10-02-1605 Cyprianus of Sipcke Feye van Jaersma (hij is de achter-achter kleinzoon van Taecke) in ondertrouw is gegaan met Saepck Gemmesdr. van Burmania. De tot nu oudste persoon bij wie de familienaam in Friesland als Jaarsma wordt geschreven  is de adelborst Caspar Jaarsma. In de plaats Groningen, waar hij in 1629 in ondertrouw gaat, is zijn familienaam  echter Jaersema.  Bij de verplichte naamsaanneming in 1811 zijn er op verschillende plaatsen in Friesland  personen en gezinnen die de familienaam Jaarsma aannemen. Samenhang tussen de verschillende Jaarsma-families is er niet c.q. is (nog) niet te achterhalen.  

Op 12-03-1894 emigreert bakkersknecht Harmen Jaarsma, achterkleinzoon van Oege Cornelis Jaarsma (een telg van de "Holwerd tak") naar Pella, Iowa in Noord-Amerika. Hij trouwt daar in Galesburg op 30-11-1895 met Boene Poortenga, een dochter van  een achterkleindochter van die zelfde Oege Cornelis Jaarsma. Boene haar ouders emigreren op 6-04-1888 met hun andere 8 kinderen ook naar Pella. Harmen en Boene beginnen in Pella een bakkerij. Deze Jaarsma Bakery bestaat inmiddels meer dan honderd jaar.                                  

In Heeg duikt de naam Jaarsma op omstreeks 1640. Grets Tiaerdsdr trouwt in die plaats (1) op 19-04-1639 met Douwe Foekes; (2) met Hoite Ypes ,bijzitter in Wymbritseradeel; (3) in 1663 met Syds Martins. Uit het eerste huwelijk worden te Heeg gedoopt Auckje Douwes Jaarsma (15-05-1642), zij trouwt op 10-03-1663 met Reyn Douwes,  Tiaerdt Douwes Jaarsma (08-07-1645),  Fouw (30-01-1648). Tierdt Douwes Jaarsma maakt in 1670 zijn testament op. Forse legaten bespreekt hij aan Douwe en Rijckholt Reins, de minderjarige weeskinderen van zijn zuster Auck Douwes bij Rein Douwes. Ook de halfbroeren Douwe en Houyte Hoytes worden bedacht met land te Heeg dat dan gebruikt wordt door testators moeder Grets Tiersdts en stiefvader Sies Martens.

Ook in Koudum komt  in 1655 de naam Jaersma voor. Douwe Gerryts Jaersma (uit Heeg) woont daar en trouwt  Waebke Martens. Eén van hun kleinkinderen,  Rijkholt Jaarsma (1714), is de stamvader van de tak die zich via Amsterdam naar Twente verspreid. De broers Dirk Jans en Wybren Jans nemen, evenals hun zwager Gerben Wybrens, in 1811  de naam Jaarsma aan. Tot de nakomelingen behoren behoren o.a. de eigenaren van de Jaarsma haardenfabrieken en de schrijver Olaf J. de Landell. Een andere nakomeling is Douwe Heyes Jaarsma. Hij trouwt in Utrecht op 15-01-1874 met Eelkje Abma en  overlijdt in maart 1875.  In januari 1876  hertrouwt zijn vrouw met Douwe Pieters van der Heij, de overgrootvader van mijn vrouw!   Links een advertentie uit 1919  van de Bijenkorf in Amsterdam. Een andere familienaam die uit deze familie in 1811 ontstaat is die van Nooitgedagt. Nakomeling Jan Nooitgedagt (1840-1920) is de oprichter van de bekende schaatsen en gereedschappenfabriek uit IJlst. Rechts een advertentie uit 1942.  

Volgens het trouwregister van het Gerecht Workum trouwt daar op 28 juni 1650 Haring Gerbrants Jarsma met Boeka van Rodenrijs. Haring, zoon van Gerben Harmens en Jeltie Harings, is edelsmid in Workum. De naam Ja(a)rsma komt daarna echter niet meer voor  tot 1812. Op 2 januari 1812 neemt te Workum de weduwe van Jouke Wiebes (overleden in 1801), Wikkjen Sybolts, ook de familienaam Jaarsma aan voor haarzelf en haar kinderen Wiebe 30, Jeltje 28, Sybolt 26, Trijntje 24, Wypkjen 23, Klaaske 21 alsmede de kleinkinderen Jouke 9, Trijntje 6, Wikkjen 1.  Opvallend is dat al spoedig de r uit de familienaam verdwijnt en zo de familie Jaasma is ontstaan. Eén van Wikkjes nakomelingen: Sytje Fetzes Jaasma is getrouwd met Douwe van der Heij, de grootvader van mijn vrouw van vaders zijde!  De hiernaast opgenomen Jaasma genealogie en de parenteel van Jaarsma Koudum hebben daardoor een relatie met de ook in deze website opgenomen familie van der Heij. Hier kunt u zien hoe de 224 personen die de naam Jaasma in 2007 dragen over Nederland verspreid zijn.

In het Stemcohier van 1698 is de Jaersma Zathe te Anjum vermeld. De zakelijk gerechtigden zijn dan juffrouw Aefke van Buttinga, weduwe van Johannes Wyckel, eigenaar voor ½, en de heer Henricus van Wyckel, uit naam van zijn kinderen, eigenaar voor de andere ½. De meyer van de Zathe is  Geert Bouwes.

Willem Lieuwes (1762-1818) neemt op 12 december 1811 te Anjum voor zich zelf en zijn kinderen de familienaam Jaarsma aan. Bijzonder is dat de twee zoons van Louw Minnes uit Anjum, op dezelfde dag als Willem Lieuwes, verschillende familienamen kiezen:  Folkert kiest Jaarsma en Minne  Zijlstra.  Folkert is een voorvader van de later bekend geworden zeeschilder Haaike Abraham Jaarsma (1881-1970).

 In Amsterdam komt rond 1650 ook de naam Jaersma voor. Later wordt dat Jaarsma. De daar woonachtige schipper  Jacob Dirxs Jaarsma is, vlgs het Stemkohier 1698 Holwerd, voor 1/4 eigenaar van Klein Jaarsma te Ternaard